Podstawowym zadaniem systemów klimatyzacyjnych jest zapewnienie komfortu użytkownikom klimatyzowanych pomieszczeń. Osiągnięcie założonego celu wymaga odpowiedniego kształtowania szeregu parametrów, do których należą m.in.: temperatura, wilgotność, prędkość powietrza w strefie przebywania ludzi, temperatura przegród, a także hałas, oświetlenie oraz czystość powietrza.

Najbardziej zaawansowane systemy pozwalają na zapewnienie odpowiednich wielkości wszystkich wymienionych parametrów i umożliwiają wytworzenie najkorzystniejszego mikroklimatu wewnątrz pomieszczeń. Jednakże ze względu na stopień skomplikowania takich układów oraz koszty inwestycyjne i eksploatacyjne, najczęściej stosuje się systemy, które pozwalają regulować jedynie parametry komfortu cieplnego (temperaturę, wilgotność oraz prędkość powietrza) mające największy wpływ na samopoczucie człowieka.

   Systemy klimatyzacyjne różnego rodzaju są powszechnie stosowane w obiektach użyteczności publicznej. Rozwój techniki oraz związany z nim pośrednio spadek cen urządzeń spowodował, że coraz częściej urządzenia klimatyzacyjne możemy spotkać również w domach jednorodzinnych, a nawet mieszkaniach.

Ze względu na prostą i uniwersalną konstrukcję, łatwy montaż oraz szeroki zakres parametrów najczęściej stosowanym rozwiązaniem są klimatyzatory typu split. Urządzenia tego typu świetnie nadają się do klimatyzowania w ograniczonym zakresie niewielkich obiektów komercyjnych, domów jednorodzinnych oraz pojedynczych pomieszczeń.

   Klimatyzator składa się z jednostki wewnętrznej, w której znajduje się wentylator i parowacz chłodzący powietrze oraz jednostki zewnętrznej, w której umieszczona jest sprężarka i chłodzony najczęściej powietrzem skraplacz, oddający pobrane z pomieszczenia ciepło do otoczenia. Jednostki połączone są izolowanymi przewodami o niewielkiej średnicy transportującymi niskowrzący czynnik chłodniczy pośredniczący w wymianie ciepła. Oprócz prostych pojedynczych klimatyzatorów typu split istnieją także bardziej rozbudowane układy, określane mianem multi-split, pozwalające na połączenie kilku jednostek wewnętrznych różnego rodzaju z jednym elementem zewnętrznym.
(...)

   W trakcie doboru klimatyzatora należy również wziąć pod uwagę tryb użytkowania samego urządzenia. Jeżeli użytkownik korzysta z obsługiwanego przez klimatyzator pomieszczenia krótko i nieregularnie, wymagając przy tym szybkiego zmniejszenia temperatury, należy rozważyć dobór urządzenia o mocy chłodniczej odpowiednio większej od potrzebnej w warunkach normalnych. W przypadku przewidywalnego schematu korzystania z klimatyzatora znacznie korzystniejszy będzie wybór modelu oferującego odpowiedni układ automatyki pozwalający na zaprogramowanie czasu początku, końca i trybu pracy urządzenia. Należy także rozpatrzyć możliwość zastosowania klimatyzatora współpracującego z termostatem zainstalowanym w pomieszczeniu umożliwiającym zadanie zmiennych parametrów powietrza w zależności od wykorzystania obiektu oraz aktualnych wymagań użytkowników. 

   Dobierając klimatyzator nie wolno zapomnieć o hałasie, jaki urządzenie generuje. Hałas może wpływać niekorzystnie na samopoczucie i zdrowie ludzi, może skutecznie przeszkadzać w pracy i odpoczynku. Szczególnego znaczenia problem ten nabiera w przypadku klimatyzacji sypialni, gdzie nawet najmniejszy szmer może prowadzić do bezsenności. Dlatego warto zwrócić uwagę, czy jednostka wewnętrzna, którą dobieramy, nie odznacza się zbyt wysokim poziomem hałasu lub czy posiada możliwość programowania trybu pracy, tak by pod koniec dnia przejść automatycznie w tzw. tryb nocny.

   Niepożądany hałas wewnątrz pomieszczenia może być także powodowany przez jednostkę zewnętrzną. Element, w którym znajduje się sprężarka, odznacza się zwykle dużo wyższym poziomem natężenia dźwięku i jeżeli zostanie zlokalizowany w bezpośrednim sąsiedztwie obsługiwanej przestrzeni, w sposób nieprzemyślany, może mieć znaczący wpływ na komfort użytkowników.
(...)

   Bardziej precyzyjnym sposobem określenia wielkości klimatyzatora jest wykorzystanie programów komputerowych. Programy te wyznaczają bilans cieplny w oparciu o zdefiniowane przez użytkownika wymiary pomieszczenia, rodzaje i ekspozycje przegród przeźroczystych, jak i nieprzeźroczystych, specyfikę występowania wewnętrznych zysków ciepła dając dość wiarygodny wynik w postaci wymaganej mocy chłodniczej, a także proponując zwykle określony model klimatyzatora. W przypadku najbardziej zaawansowanych aplikacji precyzja określenia mocy chłodniczej jest całkowicie porównywalna z danymi uzyskiwanymi w wyniku obliczeń wykonywanych zgodnie z ogólnie przyjętą teorią inżynierską. Część z producentów urządzeń przejmuje na siebie ciężar doboru klimatyzatorów udostępniając klientom formularze, w które wpisać należy odpowiednie wielkości charakteryzujące pomieszczenie. Następnie za pośrednictwem np. poczty elektronicznej odsyłana jest propozycja zastosowania konkretnego urządzenia mającego spełnić stawiane wymagania. 

   Przy rozpatrywaniu instalacji klimatyzatora należy zastanowić się nad zmianami w samym pomieszczeniu mającymi na celu zmniejszenie kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych samego urządzenia, a także zapewniającymi mu optymalne warunki pracy. W przypadku starszych budynków korzystne jest wykonanie termomodernizacji przegród zmniejszające współczynniki przenikania ciepła do wielkości zalecanych obecnie. Wymiana, bądź też uszczelnienie okien ograniczy niekorzystny wpływ powietrza infiltrującego, a zastosowanie osłon przeciwsłonecznych pozwoli na ograniczenie maksymalnych wielkości zysków ciepła. 

   Klimatyzator typu split może stanowić bardzo dogodne rozwiązanie dla obiektów użyteczności publicznej oraz pomieszczeń mieszkalnych. Przy stosunkowo niskich kosztach zakupu, a także późniejszej eksploatacji pozwoli na zmniejszenie uciążliwości związanych ze zbyt niską lub zbyt wysoką temperaturą powietrza wew-nętrznego. Proste w użyciu sterowniki umożliwiają dostosowane pracy urządzenia bezpośrednio przez użytkowników obsługiwanych pomieszczeń.
(...) 


Rys. 1. Proces chłodzenia i osuszania realizowany przez klimatyzator w okresie letnim 

Rys. 2. Przykładowy dobowy rozkład zysków ciepła w maju 


Rys. 3. Przykładowy nomogram określania mocy chłodniczej klimatyzatora

Sebastian WALL, Piotr ZIĘTEK

Więcej informacji na łamach miesięcznika Chłodnictwo&Wentylacja nr 4/2005. 

www.chlodnictwo.euro-media.pl