Szanowni Czytelnicy

Niniejszym wydaniem rozpoczynamy kolejny już, 15 rok naszej działalności. W pierwszych latach swojego istnienia Chłodnictwo&Klimatyzacja było dwumiesięcznikiem prezentującym rozwiązania i technikę w oparciu o przedruki materiałów z rynku niemieckiego.

Kolejni Redaktorzy Naczelni: dr inż. Andrzej Girdwoyń oraz Mirosław Jankowski systematycznie pozyskiwali autorów z polskich wyższych uczelni technicznych oraz firm działających na naszym rynku. Dzisiaj możemy się pochwalić szerokim gronem autorów z całej polski, prezentującym na naszych łamach najnowsze technologie, rozwiązania oraz badania prowadzone na uczelniach w zakresie HVAC&R.

Przez ten okres miesięcznik zdobył również liczne grono Czytelników, zarówno wśród wykonawców, przedstawicieli handlowych, projektantów, studentów i osób związanych z eksploatacją instalacji. Dzięki Państwu, minione 14 lat pozwoliło nam na wypracowanie pozycji najbardziej popularnego miesięcznika poświęconego tematyce klimatyzacji, chłodnictwu, wentylacji oraz pompom ciepła, o czym mogą świadczyć liczne sondy oraz badania własne.

A co w bieżącym wydaniu?

Tradycyjnie już na początku roku przedstawiciele firm na naszych łamach podsumowują miniony rok. Był to okres trudny dla całej gospodarki globalnej, jednak Polsce i naszym firmom udało się go przetrwać w dobrej kondycji, o czym przekonują nas wskaźniki ekonomiczne i wyniki przychodów.

Z początkiem tego roku w UE wprowadzono zakaz obrotu czynnikami chłodniczymi z grupy HCFC. Czynnik R22, jeszcze kilka lat temu tak chętnie stosowany ze względu na swoje właściwości, można już używać wyłączenie do celów serwisowych, przy czym musi on pochodzić jedynie z odzysku. Z wszelkimi uwarunkowaniami prawnymi z tym związanymi mogą Państwo zapoznać się w artykule przygotowanym przez biuro Krajowego Forum Chłodnictwa.

Kolejny artykuł poświęcony temu problemowi, autorstwa Witolda Skrzypulca z Centralnego Ośrodka Chłodnictwa w Krakowie, omawia najbardziej popularne zamienniki R22 w aspekcie projektowym oraz przedstawia wytyczne dla projektantów i instalatorów w zakresie przygotowania istniejących instalacji do retrofitu. Zagadnienie wycofania z obrotu czynnika R22 pojawia się jeszcze w kilku artykułach w tym wydaniu m.in. dotyczących urządzeń VRF.

Gwałtowny rozwój w ciągu kilku ostatnich lat urządzeń ze zmiennym przepływem czynnika chłodniczego (VRF) spowodował, że systemy te śmiło mogą konkurować z aplikacjami funkcjonującymi w oparciu o wodę lodową w instalacjach klimatyzacyjnych średniej, a nawet dużej wielkości. Rozwój tych systemów przedstawił na naszych łamach Zbigniew Cebulski z Politechniki Łódzkiej.

W numerze tym znajdą Państwo jeszcze wiele interesujących artykułów, których lekturę chciałbym polecić, a objętość „słowa wstępnego” nie pozwala na ich przedstawienie w tym miejscu.

Marek Stachurka-Geller
Redaktor Naczelny

W numerze 1-2/2010 Chłodnictwo&klimatyzacja

TARGI, WSTAWY, SEMINARIA

• „Nowoczesne Technologie Chłodnicze” – konferencja TEKO Polska
• TEKLIM szkoli studentów

WYWIADY, OPINIE, POLEMIKI

• Nowoczesna technologia wsparta szkoleniem – Rozmowa z Dyrektorem Handlowym ZYMETRIC Panem Arkadiuszem Prostakiem
• Jaki był 2009 rok, a jaki będzie 2010 w oczach firm sektora HVACR

ŚRODOWISKO, PRZEPISY, FINANSE

• Charakterystyka Energetyczna budynków – zmiany w prawie europejskim (czy także polskim)?

W dniu 17. listopada br. uzyskano porozumienie w sprawie nowelizacji Dyrektywy 2002/91/WE dotyczącej charakterystyki energetycznej budynków. Planowane zmiany określają między innymi wysoki udział budynków zero emisyjnych wznoszonych po 31. grudnia 2020 roku. Jeśli chodzi o budynki już istniejące, Recast wprowadza kilka zmian dotyczących certyfikatów efektywności energetycznej, które nie tylko mają być przedstawione osobie kupującej lub wynajmującej, ale również powinny być dołączone do ogłoszenia kupna lub wynajmu nieruchomości.

• Czynniki chłodnicze – nowy stan prawny i jego konsekwencje Joanna RYŃSKA , Michał DOBRZYŃSKI

1 stycznia 2010 to początek nowego rozdziału w historii stosowania czynników chłodniczych z grupy HCFC w krajach Unii Europejskiej. Po pierwsze, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady – obowiązującego także w Polsce – już zakazane jest wprowadzanie do obrotu i stosowanie czynników pierwotnych z grupy HCFC. Po drugie, pod koniec roku powinna się ustabilizować sytuacja prawna dotycząca certyfikacji osób i firm zajmujących się czynnikami z grupy HFC, tzw. f-gazami.

CHŁODNICTWO – INSTALACJE

• Zamienniki R22 – aspekty projektowe oraz wytyczne dla projektantów i instalatorów Witold SKRZYPULEC

Zgodnie z międzynarodowymi uzgodnieniami określonymi Protokołem Montrealskim, Rozporządzeniami Unii Europejskiej oraz polskimi przepisami w najbliższych latach nastąpi, z uwagi na wymogi ochrony środowiska, konieczność wycofania wszelkich czynników grupy chlorofluoroweglowodorów (HCFC), jako substancji zubażających warstwę ozonową. W obszarze chłodnictwa i klimatyzacji dotyczy to głównie czynnika R22, który jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych czynników ziębniczych.

• Wodne roztwory glikoli z inhibitorami Marek SZYMONIK

Współczesne instalacje chłodnicze, klimatyzacyjne, grzewcze czy też solarne wymagają zastosowania odpowiednich nośników ciepła. Takimi płynami mogą być np. wodne roztwory glikoli z inhibitorami. Dzięki swoim właściwościom płyny te gwarantują wysoką efektywność „przenoszenia” ciepła, a także gwarantują wysokie własności przeciwkorozyjne, umożliwiające eksploatację instalacji w nienaruszonym stanie przez wiele lat. Z dodatkiem biocydów zapobiegają również rozwojowi bakterii odpowiedzialnych za korozję mikrobiologiczną.

• Wymiana R22 na czynniki ekologiczne z zastosowaniem automatyki chłodniczej Honeywell Iwona BOCAR

Z dniem 1 stycznia 2010 roku weszło w życie nowe rozporządzenie dotyczące substancji zubożających warstwę ozonową, czyli czynników chłodniczych CFC oraz HCFC. Zgodnie z tym rozporządzeniem, wraz z początkiem roku 2010 zakazane jest stosowanie nowych czynników z grupy HCFC do obsługi i naprawy urządzeń. Jedną z konsekwencji nowego rozporządzenia będzie niedobór czynnika R22, który jest najbardziej rozpowszechnionym czynnikiem z grupy chlorofluorowęglowodorów (HCFC) oraz konieczność jego zastępowania w niektórych pracujących instalacjach, zwłaszcza w przypadku nieszczelności w układzie chłodniczym. Dla końcowego użytkownika oznacza to dodatkowe koszty związane z wymianą czynnika, przezbrojeniem układu lub zakupem nowego sprzętu.

KLIMATYZACJA – INSTALACJE

• Systemy wentylacyjne i klimatyzacyjne z akumulacją chłodu w masie termicznej budynku Agnieszka ISAŃSKA-ĆWIEK, Anna NAPIÓRKOWSKA

W artykule przedstawiono i omówiono kilka systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych wykorzystujących akumulację ciepła i chłodu w masie termicznej budynku, które umożliwiają ograniczenie zużycia energii cieplnej i chłodniczej. Dodatkowo po zastosowaniu odpowiednich algorytmów użytkowania i sterowania układów wentylacyjnych, dopasowanych do pojemności cieplnej budynku, możliwe jest polepszenie komfortu cieplnego w pomieszczeniach z wentylacją naturalną lub podniesienie sprawności użytkowej systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.

• Wilgotność powietrza w procesach obróbki drewna

Systemy nawilżania powietrza są coraz częściej postrzegane nie tylko jako element poprawiający komfort człowieka w klimatyzowanym pomieszczeniu, ale również jako jeden z elementów poprawiających jakość i wydajność produkcji, a często także źródło obniżenia kosztów, np. przy obróbce drewna. Coraz większa liczba przedsiębiorców branży drzewnej, meblarskiej i lakierniczej docenia korzyści wynikające z nawilżania powietrza w halach produkcyjnych, utrzymywania stałej wilgotności powietrza.

• Instalacje klimatyzacyjne i wentylacyjne w obiektach szpitalnych – nowe przepisy, nowe rozwiązania Anna CHARKOWSKA

Pomieszczenia w obiektach służby zdrowia, o bardzo zróżnicowanym przeznaczeniu, z punktu widzenia projektanta instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych realizowane są jako środowiska o specyficznych cechach, które rzadko można spotkać w tym samym obiekcie. W żadnym innym obiekcie nie wykonuje się tak wielu instalacji o różnych zadaniach, począwszy od: pomieszczeń biurowych, sal wykładowych, gabinetów lekarskich, sal chorych, przez oddziały intensywnej opieki, bloki operacyjne, izolatki dla zakaźnie chorych, apteki, baseny, kuchnie, bary i stołówki, pralnie, laboratoria, pracownie fizjoterapii, izby przyjęć, warsztaty, prosektorium.

Projektowanie instalacji dla tak skomplikowanego obiektu stanowi dla projektanta, szczególnie z niewielkim doświadczeniem w tym zakresie, poważne wyzwanie. W takiej sytuacji będzie on poszukiwał aktów prawnych, wytycznych, zaleceń, za pomocą których będzie mógł rozwiązać ten problem. Licząc na krajowe wymagania i zalecenia, mógłby sięgnąć po więcej niż skromne zapisy w aktualnym rozporządzeniu o obiektach służby zdrowia oraz wytyczne projektowania wentylacji i klimatyzacji w obiektach służby zdrowia wydane w roku 1984 preferujące rozwiązania obecnie, jako niezapewniające odpowiednich parametrów środowisku powietrznemu w szpitalach, niezalecane na świecie. Z tego względu w niniejszym artykule zwrócono uwagę na nowe oraz dopiero formułowane wytyczne i normy zagraniczne dotyczące instalacji w obiektach służby zdrowia, wskazujące kierunek w jakim podążają propozycje rozwiązań zarówno normatywnych, jak i technicznych, nie zapominając jednocześnie o zapisach w polskich aktach prawnych.

• Porównanie zużycia energii systemów klimatyzacyjnych w Data Center Bartosz BIERNACKI, Piotr KOWALSKI

Nie wszystko złoto co się świeci” mówi przysłowie. Nie każda z pozoru energooszczędna instalacja jest najbardziej energooszczędnym rozwiązaniem klimatyzacyjnym w centrum przetwarzania danych. W artykule przedstawione zostanie porównanie rocznego zużycia energii przez trzy różne systemy klimatyzacyjne dla serwerowni o stałych warunkach brzegowych i wydzielanej mocy cieplnej 200 kW.

PRZEGLĄDY/PREZENTACJE

• Przegląd czynników chłodniczych
• Właściwości fizykochemiczne płynów niezamarzających
• Systemy typu VRF
• Przegląd wentylatorów dachowych

KLIMATYZACJA – URZĄDZENIA

• W jakim kierunku rozwijają się systemy typu VRF? Zbigniew CEBULSKI

Człowiek dąży do poprawy jakości życia i stara się stworzyć optymalne warunki otoczenia, w którym przebywa. Istotną rolę w tym działaniu i zapewnieniu dobrego samopoczucia odgrywa dobra klimatyzacja powietrza. Wybór odpowiedniego systemu stanowi jeden z kluczowych czynników uzyskania maksymalnej wydajności i optymalnego komfortu. Aby skutki tej działalności były jak najmniej szkodliwe dla środowiska, należy wykorzystywać najnowsze technologie.

Z pomocą przychodzą tutaj stosowane w ostatnich latach i wkraczające dużymi krokami do techniki klimatyzacyjnej systemy typu VRF (z języka angielskiego – Variable Refrigerant Flow co możemy tłumaczyć jako „zmienny przepływ czynnika chłodniczego”). Do tej grupy należą także systemy nazywane VRV (Variable Refrigerant Volume – zmienna ilość czynnika chłodniczego). Zasadę działania tych systemów, pracujących w oparciu o technologię inwerterową, opisano we wcześniejszych artykułach zamieszczonych na łamach tego czasopisma [1], poniżej przedstawiono tylko charakterystyczne cechy tego systemu.

• Opłacalne i przyjazne dla środowiska dostosowanie systemu VRV do aktualnych uregulowań prawnych

W związku z wycofywaniem czynnika R22 ze względu na jego wysoki potencjał niszczenia warstwy ozonowej firma Daikin Europe N.V. zapowiedziała na luty br. wprowadzenie ekonomicznego systemu VRV®-Q dla urządzeń pracujących z czynnikiem chłodniczym R22 na nowoczesny system z czynnikiem chłodniczym R410A.

• SANYO Renewal – adaptacja instalacji klimatyzacyjnych na czynnik R22

Terminy całkowitego wycofania zubożających warstwę ozonową czynników z grupy HCFC są znane już od września 2000 r. Wówczas Parlament Europejski uchwalił Rozporządzenie nr 2037/2000. Ten akt prawny obowiązuje nas bezpośrednio od chwili wstąpienia Polski do UE. Tymczasem szacuje się, że w blisko 7 milionach instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych w krajach Unii Europejskiej wciąż znajduje się łącznie ok. 130 tys. ton czynników HCFC. Do uzupełniania ubytków czynnika w tych urządzeniach potrzeba 15-20 tys. ton R22 rocznie natomiast szacowana ilość tego czynnika zgromadzonego we wszystkich urządzeniach w Polsce to ok. 4-5 tys. ton.

WENTYLACJA

• Drogi ewakuacji – ochrona przed zadymieniem  Cz. 1. Klasyfikacja systemów budynków. Zbigniew-Roman PIZON

Firma Eichelberger zrealizowała w ostatnich 10 latach na terenie Niemiec i kilku innych krajów Europy około 1000 instalacji systemów różnicowania nadciśnienia w oparciu o wskazania normy PN-EN 12101-6. Tylko w ubiegłym roku firma BSH (partner handlowy firmy Eichelberger) zrealizowała na terenie Polski kilkadziesiąt tychże instalacji. W związku z tym bogatym dorobkiem w niniejszym artykule omówione zostaną doświadczenia zdobyte podczas współpracy z biurami projektów oraz firmami wykonawczymi.

• Wentylatory dachowe i urządzenia wentylatorowe, wentylacji ogólnej i pożarowej Grzegorz KUBICKI

Dach stanowi naturalne miejsce do wyprowadzenia instalacji wentylacji ogólnej, przemysłowej i pożarowej. Konsekwencją tego jest coraz powszechniejsze stosowanie różnego typu wentylatorów i urządzeń wentylatorowych predysponowanych do montażu na powierzchni dachowej. Rozwiązania ta mają szereg zalet, takich jak chociażby optymalne wykorzystanie przestrzeni technicznej oraz uproszczenie instalacji wentylacyjnej. Montaż wentylatorów na dachu jest znacznie prostszy niż np. w przewodach wentylacyjnych, a towarzyszący ich pracy szum jest mniej uciążliwy i łatwiejszy do wytłumienia.