Gotowe projekty małych domów cieszą się coraz większym powodzeniem wśród osób, które marzą o własnej, intymnej przestrzeni dla małej rodziny, ale przy niewielkich kosztach eksploatacji. Do ich zapewnienia niezbędne bywa stosowanie różnych nowoczesnych rozwiązań technologicznych, które najlepiej opracować i wdrożyć na etapie wyboru projektu. Jednym ze sposobów zapewnienia sobie wyższego komfortu bezpieczeństwa przy obniżeniu kosztów ogrzewania jest inwestycja w wentylację mechaniczną. O swojej przygodzie z rekuperacją opowiada inż. Łukasz Olszewski, autor bloga domista - projekty domów na każdą działkę, który ma na swoim koncie instalację kilku wentylacji mechanicznych w domkach jednorodzinnych.

Świeże powietrze - gwarant komfortu i bezpieczeństwa

W domu spędzamy większą część swojego życia, dlatego należy zadbać o odpowiedni skład powietrza, którym w nim oddychamy. Podwyższona wilgotność i poziom wydychanego CO2 powodują zwiększone ryzyko zagrzybienia ścian i wynikających z tego infekcji górnych dróg oddechowych, astmy oraz alergii.

Co to jest wentylacja mechaniczna?

Wentylacja mechaniczna zwana także rekuperacją to system wymiany powietrza oraz ciepła w budynkach mieszkalnych odbywający się przy niewielkim udziale energii elektrycznej. Sprawdza się on w przeciwieństwie do wentylacji grawitacyjnej również w szczelnych domach (ze szczelnymi drzwiami i oknami), oraz przy każdej pogodzie.

Mechanizm działania rekuperatora

Rekuperator działa jednocześnie w obu kierunkach – zasysa powietrze z zewnątrz i oddaje je na dwór, oddzielnymi kanałami. Czerpnią, czyli otworem umieszczonym najczęściej w górnej części budynku, zimne powietrze zewnętrzne wpada do rekuperatora. Kanałami pomiędzy rekuperatorem a poszczególnymi pomieszczeniami ciepłe powietrze z pokojów zasysane jest również do rekuperatora. W skrzynce tej dwa obiegi mijają się, wymieniając się energią cieplną, ale nie mieszają się ze sobą. W rezultacie ciepłe powietrze z wnętrza budynku jest ochładzane przed wypuszczeniem go na zewnątrz, a chłodne zasysane z dworu jest ogrzewane, gdy zachodzi taka potrzeba. To sprawia, że dom odzyskuje część energii cieplnej uzyskanej podczas ogrzewania powietrza kaloryferami.

Rekuperator – nie tylko dla nowych domów

Specjaliści zalecają, aby kwestie wszelkich instalacji w budynku organizować jeszcze na etapie wyboru projektu. Mając w ręku projekt domu jednorodzinnego można jeszcze dokonać ewentualnych przeróbek pod okiem architekta, natomiast po jego wybudowaniu może być to nieco trudniejsze.

Pod tym względem wentylacja mechaniczna to rozwiązanie nieco lepsze niż wentylacja gruntowa, ponieważ nie wymaga ona kucia wielu otworów w ścianach, a jedynie zamontowania rekuperatora i otworów pod czerpię i wyrzutnię, a także umieszczenia specjalnych kanałów prowadzących do wszystkich pomieszczeń w domu.

System wentylacji mechanicznej w istniejącym już domu najlepiej zamontować w budynku parterowym z poddaszem nieużytkowym, gdyż wtedy można najmniejszym kosztem i nakładem pracy poprowadzić odpowiednio kanały.

Jakie są zalety rekuperacji w małym domu?

• Zawsze czyste powietrze. Przy wentylacji mechanicznej można mieć bardzo szczelną stolarkę drzwiową i okienną, a system działa przy każdej pogodzie. Dzięki temu latem ani zimą nie trzeba otwierać okien, by oddychać świeżym powietrzem.
• Odzyskiwanie ciepła. To chyba największa zaleta rekuperatora. Nie tylko pozwala on oczyścić powietrze w domu, czyniąc je przyjaźniejszym dla dróg oddechowych, ale podczas tej czynności nie wychładza domu. Wymiana ciepła w rekuperatorze to gwarancja odzyskiwania części ciepła. To sprawia, że rachunki za ogrzewanie są naprawdę minimalne. Takie rozwiązania stosuje się często w domach pasywnych i energooszczędnych.
• Możliwość zamontowania filtrów. W domach, w których funkcjonuje wentylacja mechaniczna, wietrzenie pomieszczeń jest opcjonalne. W razie gdyby zaszła taka potrzeba, można to robić. Na obszarach zanieczyszczonych o podwyższonym stężeniu smogu zimą poleca się zamontowanie specjalnego filtra o wysokim poziomie filtracji.
• Oszczędność na źródle ciepła i stolarce. Wybierając projekt domu z rekuperacją inwestor może liczyć na uwzględnienie przez architekta mniej kosztownego źródła ciepła, ponieważ dom nie ma aż tak dużego zapotrzebowania na ogrzewanie w sezonie zimowym. Jednak rekuperacja wpływa też na oszczędności na stolarce okiennej. Wiele okien można wykonać bez systemu otwierania – co znacznie zmniejsza koszty produkcji okien.

Czy wentylacja mechaniczna ma jakieś wady?

• Wyższe koszty inwestycji i eksploatacji. Oprócz kosztów instalacji należy doliczyć też pobór energii elektrycznej, konieczność serwisowania i przeglądów, a także wymiany filtrów.
• Obniżony poziom wilgotności powietrza. Optymalna wilgotność powietrza w domu powinna wynosić około 30-40%. Zbyt wysoka to ryzyko zagrzybienia ścian i częstszych infekcji. Z kolei przesuszone powietrze może skutkować pogorszonym komfortem oddychania i infekcjami. Rekuperatory w małych domach bardzo dobrze radzą sobie z wymianą powietrza, ale mogą prowadzić również do jego przesuszenia. Zaradzić temu mogą specjalne nawilżacze powietrza lub specjalny system nawilżania powietrza montowany przy rekuperatorze.
• Zależność od dostaw prądu. Z uwagi na system działania wentylacji mechanicznej, przerwy w dostawie prądu unieruchamiają go. Kilka czy kilkanaście godzin bez wentylacji prawdopodobnie nie spowoduje wielkich zmian w powietrzu, szczególnie że wystarczy przewietrzyć pomieszczenie. W przypadku regionów z częstymi przerwami w dostawach prądu zaleca się inwestycje w agregat prądotwórczy, choć raczej z myślą o innych urządzeniach elektrycznych, gdyż rekuperator nie działający przez wiele godzin nie powoduje wielkiego dyskomfortu.
• Konieczność konserwacji rekuperatora. To urządzenie, które wymaga wymiany filtrów, okresowego przeczyszczenia niektórych elementów, dokonywania przeglądów, czy nawet okresowych napraw. Są to jednak czynności robione rzadko, a ich koszty nie przekraczają ogólnych oszczędności wynikających z odzyskiwania ciepła.

Czy rekuperator opłaca się w małym domu?

Czy to opłacalna inwestycja dla domów niedużych, poniżej 70 m²? Zdecydowanie tak! Projekt małego domu z wentylacją mechaniczną pozwoli w ciągu kilku lat wygenerować znaczne oszczędności wynikające z ogrzewania, a do tego – pomoże działać świadomie w trosce o środowisko naturalne. Mniejszy dom wymagać będzie po prostu rekuperatora o mniejszej mocy, a to przełoży się na niższe zużycie energii elektrycznej.

Zdecydowanie warto sięgać po projekty domów z rekuperacją dla własnego zdrowia, komfortu i oszczędności finansowych!