Drodzy Czytelnicy !

Ten numer „Techniki Chłodniczej i Klimatyzacyjnej” ma dla nas, członków zespołu redakcyjnego i wydawcy – firmy MASTA, znaczenie szczególne, jest bowiem 200-ym wydaniem naszego czasopisma. Fakt ten zobowiązuje nas do nadania mu szczególnego charakteru, a wyrazem tego jest m. innymi materiał okolicznościowy zamieszczony na wstępie, przygotowany przez osoby z nami aktywnie współpracujące poprzez zamieszczanie swoich publikacji, ale również osoby nas wspierające od momentu ukazania się pierwszego zeszytu. Swoimi uwagami na temat roli pisma o charakterze naukowo-technicznym, w dobie szybkiego dostępu do informacji za pośrednictwem internetu, dzielą się nasi wieloletni współpracownicy (Beata Niezgoda-Żelasko, Wojciech Zalewski, Konrad Kalinowski, Krzysztof Kaiser, Dariusz Mikielewicz). Uwagami dzielą się również przedstawiciele firm często goszczących poprzez swoje reklamy i teksty techniczne na łamach czasopisma. W wielu przypadkach prezentowane rozważania mają charakter bardziej ogólny, dotyczący roli tradycyjnej formy przekazu informacji w relacji z nowoczesnymi technologiami, m. innymi w procesie kształcenia nowych pokoleń specjalistów z dziedziny chłodnictwa, wentylacji, klimatyzacji i im pokrewnych, a również podnoszenia kwalifikacji przez osoby z wieloletnia praktyką zawodową.

Korzystając z tej szczególnej w historii czasopisma okazji, chciałbym kilka zdań poświęcić minionym latom. Dokładnie XIX. lat temu, jesienią 1993 roku odbyły się pierwsze spotkania grupy entuzjastów przedsięwzięcia, które w ożywionych dyskusjach nabrało realnego kształtu w postaci pierwszego numeru czasopisma wydanego z początkiem roku 1994. W pierwszym roku ukazało się 6 zeszytów, w roku następnym 7, a w kolejnych latach(1996-2000) 9 numerów. W tym początkowym okresie wiele osób życzliwie nas dopingowało i dodawało otuchy, ale była również spora grupa sceptyków, którzy wyczekiwali rychłego końca tego przedsięwzięcia w kolejnych wydaniach czasopisma. Od 2001 roku „Technika ...” ukazuje się jako miesięcznik z planowanym w okresie lata numerem podwójnym.

W minionych latach na naszych stronach gościliśmy wielu wspaniałych specjalistów z dziedzin techniki związanych z naszym tytułem, którzy odeszli w pełni sił twórczych. W lutym 1998 roku pożegnaliśmy Romka Jarmułę, jednego z inicjatorów powstania pisma, który wniósł do jego kształtu wiele udanych pomysłów („TCHK” nr. 2/1998). Ukochał góry i góry go zabrały, bowiem zginął tragicznie w Tatrach. Z początkiem roku 2004 żegnaliśmy jednego z najznakomitszych kolegów z Wybrzeżowego środowiska inżynierów chłodnictwa w osobie inż. Stanisława Wójcika („TCHK” nr. 4/2004), w ostatnim okresie wielkiego orędownika stosowania pomp ciepła i ich propagowania m. innymi na naszych stronach. Osoby, która z determinacją przybliżała mało znaną w kraju analizę LCC (Life Cycle Cost) identyfikacji składników kosztów, jakie mogą się pojawić w okresie całego cyklu życia urządzenia lub systemu („TCHK” nr. 9/2001). Wspomniany rok okazał się dla polskiego chłodnictwa szczególnie tragiczny, bowiem w listopadzie niespodziewanie zmarł doc. Aleksander Paliwoda („TCHK” nr 12/2004 i 1/2005), żywa historia tej dziedziny techniki w Polsce. Kiedy dokonałem zestawienia publikacji firmowanych jego nazwiskiem, które pojawiły się na łamach naszego pisma do końca 2004 roku, ogółem doliczyłem się ich aż 84 ! Wiele osób do dzisiaj pamięta interesujące i kompetentne odpowiedzi udzielane przez Pana Aleksandra w redagowanej przez niego rubryce „Czytelnicy pytają – dr PALIWODA odpowiada”, w ramach której ukazało się ogółem 26 odcinków. W grudniu tego samego roku w wypadku samochodowym zginął inż. Henryk Klimaszewski („TCHK” nr. 2/2005), świetny projektant i konstruktor urządzeń i instalacji chłodniczych, autor wielu publikacji w branżowej prasie technicznej, w tym w naszym miesięczniku. W roku 2008 odszedł przedwcześnie inż. Franciszek Bujnowski („TCHK” nr. 9/2008), wybitny specjalista z zakresu chłodnictwa i klimatyzacji, zasłużony dla środowiska chłodników Trójmiasta, nauczyciel przedmiotów zawodowych, historia i legenda gdyńskiego Chłodniczaka. Zdecydowanie zbyt wczesne odejście na wieczną wachtę wspomnianych kolegów, ale i wielu innych było i jest wielką stratą dla naszego branżowego środowiska.

Jednym z interesujących pomysłów docenienia i przybliżenia młodemu pokoleniu osób o niekwestionowanym dorobku w dziedzinie chłodnictwa, wentylacji i klimatyzacji niewątpliwie są numery autorskie „Techniki...”, których od roku 1996 ukazało się dziewięć. Ich bohaterami w kolejnych latach byli: doc. A. Paliwoda („TCHK” nr. 3/1996), doc. J. Gołogórski („TCHK” nr. 3/1997), prof. M. Czapp („TCHK” nr. 8/1999), prof. J. Mikielewicz („TCHK” nr. 10/2001), prof. R. Lipowicz („TCHK” nr. 10/2003), dr P. Domański („TCHK” nr. 8/2006), inż. J. Postolski („TCHK” nr. 2/2009), inż. K. Kalinowski („TCHK” nr. 10/2010) oraz dr E. Nowakowski („TCHK” nr. 10-11/2011). To bez wątpienia ciekawa i pożyteczna inicjatywa naszego pisma. W grupie wymienionych osób na szczególne uznanie zasługuje imponujący dorobek inż. Jacka Postolskiego, który w minionym 10-leciu przygotował aż 61 publikacji, w tym cykl 39 artykułów, które ukazywały się przez okres 6 lat w postaci autorskiej rubryki zatytułowanej „Prawie wszystko o technologii chłodniczej żywności”. Jest to niewątpliwie dorobek o unikalnym charakterze, przybliżający technologię chłodniczą żywności w wielu aspektach technikom i inżynierom mechanikom zajmującym się urządzeniami chłodniczymi.

W roku 2003 nawiązana została współpraca Wydawnictwa MASTA z Działem Dokumentacji Międzynarodowego Instytutu Chłodnictwa (MICH) z siedzibą w Paryżu. W jej efekcie w Biuletynie MICH (Bulletin of the International Institute of Refrigeration) o zasięgu ogólnoświatowym publikowane są abstrakty artykułów ukazujących się w „Technice ...”, a także książek wydawanych przez MASTę w ramach „Biblioteki TCHiK”. Jest to dla naszej redakcji niewątpliwy sukces, a dla współpracujących z nami autorów dodatkowy asumpt do publikowania swoich materiałów na stronach naszego czasopisma. Nawiązanie tej współpracy i jej podtrzymywanie jest ogromną zasługą naszego redakcyjnego kolegi Darka Butrymowicza („TCHK” nr. 10/2003).

W tym miejscu warto wspomnieć o specjalistycznej „Bibliotece TCHiK”, która zainaugurowana została wydanym w 1997 roku poradnikiem „Czynniki chłodnicze i nośniki ciepła”. Od tego czasu ukazały się w dwóch seriach (poradniki + monografie) ogółem 22. pozycje oraz jeden program użytkowy dla techniki cieplnej, stanowiąc unikalną w skali kraju, ale i szerzej w naszej części Europy bibliotekę źródłową z dziedziny chłodnictwa, wentylacji, klimatyzacji i im pokrewnych. Warto odnotować, że autorami większości tytułów są zachęceni i zainspirowani przez nas znakomici krajowi specjaliści z wymienionych dziedzin. Kolejną inicjatywą naszego zespołu było opracowanie w roku 2003 oryginalnego „Modułowego systemu szkoleń ®”, przyjętego przez Krajowe Forum Chłodnictwa do stosowania w ośrodkach szkoleniowych tej organizacji. Mija właśnie 9 lat od momentu zainaugurowania działalności Gdańskiego Centrum Szkoleń i Certyfikacji („TCHK” nr. 11/2003). W tym okresie odbyło się w nim 230 szkoleń, w których udział wzięło prawie 2600 osób, a Świadectwo Kwalifikacji uzyskało 1800 osób. W aktualnej ofercie programowej gdańskiego ośrodka znajduje się ogółem 8 różnych tematycznie szkoleń, będących elementami wspomnianego, modułowego systemu szkoleń.

Szczególnym powodem do satysfakcji dla mnie osobiście i całego zespołu redakcyjnego jest współpraca z niezwykle zdolnymi młodymi autorami, naszymi następcami, absolwentami Politechniki Gdańskiej i Akademii Morskiej w Gdyni. Wśród tych osób niezwykłą wprost aktywnośćpublikacyjną wykazuje Krzysztof Kaiser, który w latach 2004-2012 przygotował dla nas ogółem 55 artykułów oraz dwie monografie (M-9 oraz M-11). Do grupy tej należą m. innymi: Piotr Jasiukiewicz (10 art.), Adam Koniszewski (6 art.), Rafał Andrzejczyk (4 art.), Michał Wajman (3 art.), Elżbieta Żmuda (3 art.), Piotr Milewski (3 art.), Grzegorz Żurawski (3 art.), Michał Andrzejczyk (3 art.), Aleksandra Biała (2 art.), i wiele innych osób. To nasze szczególne osiągnięcie poprzez inspirowanie młodych adeptów sztuki inżynierskiej i przyszłych pracowników naukowych, i zaszczepianie im bakcyla publikacyjnej formy dzielenia się ze środowiskiem efektami i wynikami swoich prac. Przy okazji mają oni możliwość nabycia umiejętności pisania artykułów o charakterze problemowym, czego oczywiście nie zapewnia kształcenie na naszych uczelniach technicznych.

Mogę z satysfakcją stwierdzić, że przez ostatnich kilkanaście lat udało się nam stworzyć zespół młodych, niezwykle prężnych współpracowników „Techniki ...”, przygotowujących dla nas cenne, a przy tym oryginalne materiały. W imieniu redakcji wszystkim im serdecznie dziękuję i życzę dalszej weny twórczej i rozwijania swoich pasji w zakresie interesującej nas tematyki.

Na koniec tego retrospektywnego spojrzenia na dzień wczorajszy i chwilę obecną naszej działalności, chciałbym w imieniu własnym podziękować Wydawcy i Zespołowi Redakcyjnemu, w tym szczególnie Jurkowi Stachowiakowi, Andrzejowi Maciejewskiemu i Waldkowi Targańskiemu za XIX lat udanej, wciąż pełnej entuzjazmu współpracy, przede wszystkim w tworzeniu pisma, a również kolejnych pozycji specjalistycznych wydawnictw książkowych, i oczywiście działalności edukacyjnej w gdańskim ośrodku szkoleniowym. Jestem przekonany, że przez minione lata współtworzyliśmy i tworzymy historię polskiego chłodnictwa, wentylacji i klimatyzacji, mając w tym tworzeniu znaczący udział.

Czyniąc odstępstwo od tradycyjnego omówienia zamieszczonych w tym specjalnym numerze artykułów o charakterze problemowym, chciałbym zwrócić Państwa szczególną uwagę na jedną z pozycji, a jest nią pierwsza część studium przygotowanego przez Piotra Jasiukiewicza, poświęconego historii budowy szlaku wodnego łączącego Elbląg z Iławą i Ostródą, zwanego Kanałem Elbląskim. W części tej autor przedstawia przyczyny powstania kanału i poszczególne etapy budowy tej unikalnej drogi wodnej, którą rozpoczęto w roku 1827. W części drugiej artykułu zaprezentowane zostaną maszyny hydrotechniczne tej budowli i jej stan obecny. Opracowanie to jest efektem prywatnych zainteresowań autora i wieloletniego gromadzenia przez niego unikalnych materiałów archiwalnych. Artykuł ten tematycznie nie jest związany z naszym tytułem, ale jestem przekonany, że po zapoznaniu się z jego całością,szczególnie w aspekcie technicznym tego wyjątkowego przedsięwzięcia, będziecie Państwo tą lekturą wielce usatysfakcjonowani.

Mamy nadzieję, że prezentowane w tym jubileuszowym numerze „Techniki ...” artykuły i inne materiały będą szczególnie ciekawą i użyteczną lekturą na jesienne wieczory, zarówno dla naszych stałych, jak i przypadkowych Czytelników.

SPIS TREŚCI 10 (200) 2012